baskıdevreyapmı

ASİT İŞLEMİ

       Asit işlemi pis ve risklidir. Asitte fazla bekletirseniz tüm emekleriniz boşa gider. Asit işlemini havadar bir yerde yapmanız gerekir. Bakır plaket asitte atıldığında pis ve sağlık açısından zararlı gazlar meydana çıkar. Asit için ben tuz ruhu perhidrol karışımını kullanıyorum. Tuz ruhu bilindiği gibi marketlerde satılmaktadır. Perhidrol ise eczanelerde küçük şişeler halinde satılıyor.Ben perhidrolu elektronik malzemeleri aldığım yerde bulmuştum daha kaliteli idi eczanedeki şişelere göre ve her eczanede bulmamıştım.

Uyarı: Asiti havadar bir alanda yapınız. Plaketi asite attıktan sonra asla asitin başında beklemeyin. Tuzruhu ve perhidrole elinizi değdirmeyin. Cildinizin bir yerine değdiği zaman hemen bol suyla yıkayın. Yaşınız küçük ise bu işlemi yapmak için mutlaka bir büyüğünüzden yardım isteyin. Nefes darlığı ve astımı olanlar yapmasın.

Perhidrol-tuz ruhu oranına ve plaket boyutuna göre erime işlemi 5 dakikaya yakın sürmektedir. Açıkta kalan bakır yüzeyler eriyene kadar asitte bekletin. Arada bir asiti az sallarsanız eritme işlemi hızlanacaktır. Ama dediğim gibi asitin başında asla beklemeyin.

 Plaketi asitten çıkartmak için bir tahta yardımı ile dik konuma getirdim ve kargaburnu ile tuttum. Hemen su altında plaketi yıkayın.

 Plaketi bir peçete yardımı ile kuruladıktan sonra toneri çıkartmak için sıfır zımpara ile zımparalayın.

Üzerinden yavaşça geçtiğinizde bile siyahlıklar dökülür.

Baskı Devre Plaketinin Hazırlanması :

      Uygulanacak devrenin büyüklüğüne göre baskı devre plaketleri istenilen ölçülerde olmayabilir. Bunun için bu plaketleri esmek gerekir. Kesme işleminde yeterli dikkat eğri kesimler, baskı devre plaketinde çatlama ve bakır levhada kopmalar meydana gelir. Bu olaylar devrenin çalışmamasına ve mekanik dayanıklılığın azalmasına sebep olur. Bu nedenle bakır plaketi keserken dikkatli olmalıdır. Kesme işleminde özel maket bıçakları ,neşterler yada testere kullanılabilir.Yapılan çizimin baskı devreye aktarılmasında belli başlı 3 yöntem vardır.

1- Baskı devre kalemi metodu
2- Foto rezist metodu
3- Serigrafi metodu

Bir Dördüncü yöntem sayabileceğimiz pratik bir yol daha vardır.

4-Ütüleme ile

Baskı Devre Kalemi Metodu
Kağıt üzerine yapılan çizim bakırlı plaketin bakır kaplı olan yüzüne baskı devre kalemi ile aktarılır. Aktarma işlemi elle yapılır. Bu yöntem basit ve kalitenin pek aranmadığı uygulamalarda tercih edilir. Sonuçta, bakırlı yolların elle çizilmiş olduğu belli olur. Baskı devre kaleminin özelliği çizilen yollar kuruduktan sonra eritici sıvıda boyanın kalkmamasıdır. Baskı devre kalemi permanant kalem olarak da bilinir.

Foto Rezist Metodu
Bu metotta devrenin bağlantı yollarının çizimi aydınger kağıt üzerine yapılır. Aydınger üzerine yapılan çizim elle yapılacağı gibi bilgisayar programları aracılığıyla yapılıp lazer yazıcıdan da elde edilebilir. Çizim elle yapılacaksa rapido kalem veya baskı devre kalemi kullanılır. Aydıngere çizilen çizgiler net ve koyu olmalıdır. Koyu olan yerler ışık geçirmeyecek şekilde tam koyu, aydıngerin diğer yerleri ise tertemiz ve lekesiz olmalıdır. Foto rezist metodunun pozlandırma süreci daha sonra anlatılacaktır. Foto rezist metodunda ışığa dayanıklı bir madde kullanılır. Bu madde piyasada POZİTİF 20 olarak adlandırılmakta ve bu isimle satılmaktadır. Bu yüzden bu metot POZİTİF 20 metodu olarak da adlandırılır.

Serigrafi Metodu
Bu metotta da devrenin bağlantı yollarının şekli aydıngere aktarılır. Aydınger üzerine çizme işlemi foto rezist metoduyla tamamen aynıdır. Serigrafi metodunda nakış çerçevesi gibi bir çerçeveye ipek gerilir. Gerek çerçeve gerekse ipek piyasada ayrı ayrı bulunabileceği gibi ipek çerçeveye gerilmiş biçimde hazır da satılmaktadır. İpeğin gözenek sayışı çok olanı kullanılırsa baskı devre daha kaliteli olacaktır. Kırmızı ışıkla hafifçe aydınlatılmış bir odada ipek üzerine ışığa duyarlı madde uygulanır. Bundan sonra aydınger gergin ipek üzerine konup pozlandırmaya bırakılır. İpek pozlandıktan sonra musluk altında yıkanır ve kurutulur. İpek üzerine dökülen yağlı boya ile çizim ipeğe aktırılmış olur. İpek gerekli yerlerin boyanmasını diğer yerlerin boyanmamasını sağlayan bir süzgeç görevi yapar.

Pratik Baskı Devre Yapımı ( Ütü Yöntemi )

İşlem Basamakları

1- Bilgisayarda çizdiğiniz baskı devre şemasını ters olarak (aynadaki görüntüsü) bir lazer yazıcıdan asetat üzerine basın. Eğer benim gibi lazer yazıcınız yoksa kırtasiyede asetat üzerine fotokopi çektirebilirsiniz. En koyuda fotokopi çektirmeniz gerekmektedir. Bu yöntemle kaliteli sonuç almanın sırrı kaliteli toner kullanan fotokopi makinesinden geçmektedir. Her fotokopi makinesi ile aynı sonucu alamazsınız. Hatta bazıları ile çekilen asetattan hiç de sonuç alamayabilirsiniz. Asetat üzerinde parmaklarınızı gezdirirken tonerin kabartısını hissetmelisiniz.

2- Yeni aldığınız bakır plaket üzerine asla parmaklarınızı değdirmeyin. Üzerinden zaman geçince plaketiniz kararır. Bakır plaketin üzeri temiz değilse cif gibi bir temizlik maddesi veya zımpara kağıdı ile  temizleyin. Küçük noktacıkları çıkartmak için silgi kullanın. Plaketi bir maket bıçağı veya kıl testere ile asetatın boyunda kesin.

3- Asetatı tonerli yüzey bakır plakete bakacak şekilde yerleştirin. Sakın ters yerleştirmeyin. Ütünüzün altı simsiyah olur. Asetat, plaket üzerinden kaymasın diye bantlayabilirsiniz. Bantladığınız zaman mutlaka asetat ve ütü arasına bir kağıt veya bir bez parçası koyun. Ben bantlamayı tercih etmiyorum. Çünkü bantlayınca kenarlar tam olarak plakete yapışmıyor.

4- Bundan sonraki en zor bölüm ütülemedir. Öncelikle annenizden veya eşinizden zorla ödünç aldığınız bir ütüye ihtiyacınız olacak. Ütünüz tercihen buharsız olsun. Eğer merak edip bakır plakete buhar verirseniz, plaketin kambur (eğik) bir şekil alacağını görürsünüz. Bu da devre elemanlarının plakete lehimleme işlemini zorlaştırır. Ben bantlamadan direk asetat üzerine ütülemeyi tercih ediyorum. Ütüler iken zemin düz olsun kenarların düzgün çıkması için . Ütü sıcaklığını pamukluya getirin. Bu sıcaklık bir çok ütü için son derecedir. Bu şekilde 5 ile 7 dakika arası ütüleyin. Yeterince ütüleyince tonerlerin rengi değişmeye başlıyor ve toner asetattan ayrılıp bakır plaket üzerine yapışıyor. Çok fazla ütülerseniz yollar ve yazılar kalınlaşmaya başlıyor. O yüzden ütüleme zamanını iyi ayarlamak gerekli.

5- Bakır plaketi soğuttuktan sonra üzerindeki asetatı yavaşca kaldırın. Kaldırma işlemini asetat ve plaket arasına ince bir iğne ile başlarsanız, köşelerdeki tonerlerde zarar görmez. Asetattaki tonerlerin %90 nı plaket üzerine geçtiğini göreceksiniz. Eğer başarılı olamadıysanız, bunun nedeni ütüleme süresi ve toner kalitesi ile ilgilidir. Ütüleme süresi az geldiyse veya eşit olarak ütülenmedi ise tonerin bir kısmı plakete geçmez. Fakat tonerlerin büyük çoğunluğu asetat üzerinde kaldıysa başka bir kırtasiyede tekrar fotokopi çektirmenizi tavsiye ederim.Asetat kağıdı A4 şekilde olduğun için yaptığınız çizime göre 5-10 kopya alabilirsiniz benim yaptığım devre ufak olduğu için 1 asetatta 15 tane kopyalama yapmıştım.

6- Eksik olan yerleri baskı devre kalemi ile tamamlayın. Toner üzerinden tekrar kalemle geçmeye gerek yoktur. Toner asite karşı çok dayanıklıdır.

     

                                              Bakır Plaketin Özelliği



    Elektronik devre elemanlarının üzerine yerleştirildiği ve bu elemanlar arasındaki elektriksel bağlantının bakırlı yüzde oluşturulan yollarla sağlandığı plakalara baskı devre plaketi veya kısaca baskı devre adı verilir. Baskı devrelerde yalıtkan plaket üzerine ince bir bakır tabakası güçlü ve dayanıklı bir yapıştırıcı ile tutturulmuştur.

    Baskı devrelerde bakır yüzeyin bir bölümü eritilerek bakır yollar meydana getirilir. Baskı devre üzerine yerleştirilen devre elemanlarının bacakları deliklerden geçirilir ve alt bölümdeki bakırlı bölgeye lehimlenir. Elektronik devre elemanları bu bakırlı yollar aracılığıyla birbirine bağlanır.

    Baskı devre çizilmesi sürecine elemanların plaket üzerine yerleşim planı yapılarak başlanır. Yerleşim planı yapılırken estetik görünüş yanında bazı teknik özelliklere de dikkat etmek gerekmektedir. Elemanların yerleştirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

1-Devredeki elemanların boyutları göz önüne alınmalıdır. Elemanların boyutları baskı devre plaketinin büyüklüğünü de belirleyecektir.

2-Transistör, tristör gibi elemanlar dik; direnç, diyot gibi elemanlar yatık olarak
monte edileceklerdir.

3-Yüksek frekanslı devrelerde birden fazla bobin varsa bunlar yan yana yerleştirilir.

4-Yüksek güçlü transistör, triyak gibi elemanların soğutucuları da hesaba katılmalıdır.